17 mei j.l. mocht onze voorzitter Menno Loos tijdens de viering van ‘100 jaar algemeen kiesrecht‘ in de Ridderzaal de aanwezigen toespreken over zijn persoonlijke motivatie om samen met anderen 2 Miljoen Handtekeningen te starten en dat je als burger wel iets gedaan kunt krijgen wanneer je dat wil.
Je moet wel geduld hebben, maar na ruim 10 jaar hebben we als betrokken burgers en vrijwillige lobbyisten toch een belangrijke bijdrage mogen leveren aan het tot stand komen tot de nieuwe donorwet.
Op 13 februari van dit jaar stemde de Eerste Kamer in met de nieuwe donorwet, waarbij je donor bent, tenzij je aangeeft dit niet te willen. Het Ministerie van VWS zal niet-geregistreerde volwassenen meermaals informeren over orgaandonatie en registratie.
Het doel van 2 Miljoen Handtekeningen om deze wetswijzing te bewerkstelligen, was bereikt.
GeenStijl deed nog een (inhoudelijke) kansloze poging om wat roet in het eten te gooien. Maar nu staan dan, na meer dan 10 jaar strijd, alle lichten op groen om de aangepaste wet in 2020 in te voeren.
Ondertussen blikken diverse media terug, wordt er hard gewerkt aan de voorlichtingscampagne om alle Nederlanders zo goed mogelijk te informeren over het ‘geen-bezwaar’-systeem, en ontving 2 Miljoen- voorzitter Menno Loos de Gouden Klim 2018.
Media kijken terug
Het wetsvoorstel voor een nieuwe donorwet is vanaf het begin een gevoelig onderwerp geweest, zowel in de partijpolitiek als op persoonlijk vlak. Zowel in de Tweede als in de Eerste Kamer was het ‘uiteindelijk’ een vrije kwestie om voor of tegen te stemmen. Dat betekende ook voor de lobbyisten dat ze op eieren moesten lopen en een goed uitgedachte strategie moesten volgen. Patiëntenverenigingen hadden hierin een andere rol dan bijvoorbeeld 2 Miljoen Handtekeningen. Vanuit onze vrije rol konden wij ook a-politieke standpunten innemen en ons minder diplomatiek uiten via bijvoorbeeld de sociale media.
Maar achter de schermen was er een duidelijke rolverdeling, en zonder elkaar hadden we het nooit gered.
Haagse Lobby – Omroep WNL
In de serie ‘Haagse Lobby’ wijdde Omroep WNL op 7 december een uitzending aan het tot stand komen van de donorwet. Naast een aantal mooie passages met de initiatiefneemster van de nieuwe donorwet Pia Dijkstra (D66), senator Frank de Grave (VVD), Tom Oostrom (Nierstichting Nederland) en Shirley Man, die als hartpatiënt met haar persoonlijke verhaal vele senatoren wist te raken en een belangrijke bijdrage heeft geleverd aan het aannemen van de wet, besteedde de redactie van het programma daarnaast onevenredig veel zendtijd aan het referendum dat GeenStijl graag nog gezien had.
Daartegenover stond dat de 10 jaar durende lobby en strijd van 2 Miljoen Handtekeningen – voor en achter de schermen – bewust genegeerd is door de programmamakers, ondanks een voorgesprek met de redactie. Waarom heeft ‘Haagse Lobby’ ons niet willen betrekken bij dit programma? Welke lobby zou daar weer achter zitten?
De slimme lobby die de donorwet er door kreeg – NRC
Er zijn ook redacties die wél uitvoerig de tijd namen om het gehele verhaal uit te diepen. In het NRC verscheen op 25 maart 2018 een uitgebreid artikel over de lobby. Dit artikel geeft een iets genuanceerder beeld over hoe de processen voor en achter de schermen verliepen, en hoe het JA-kamp zich tot het laatste moment heeft ingezet om Tweede Kamerleden en senatoren te overtuigen, en daarin is geslaagd.
De Gouden Klim is een jaarlijkse blijk van waardering en dank voor een persoon of instelling die zich bovenmatig heeft ingespannen om bewustwording rondorgaan- en weefseldonatie en/of transplantatie te bevorderen. Dit jaar kreeg onze voorzitter Menno Loos deze vergulde replica speld van het Nationaal Donormonument opgespeld door de voorzitter van Stichting Nationaal Donormonument.
Menno Loos kreeg de Gouden Klim voor zijn inzet betreffende het ADR (Actieve Donor Registratiesysteem) als voorzitter van Stichting 2 Miljoen Handtekeningen, welke een belangrijke bijdrage heeft geleverd aan de verandering van het wetsvoorstel “Donorregistratiesysteem”. Menno zal de speld met trots dragen, ook omdat die speld iedereen vertegenwoordigt die ons de afgelopen 10 jaar – op welke wijze dan ook – heeft ondersteund bij het tot stand komen van de nieuwe donorwet.
Campagne in beweging
Wanneer in 2020 de wet in werking treedt, is het van belang dat alle Nederlanders over de juiste informatie beschikken om een afgewogen keuze te kunnen maken. Ondanks dat iedereen zijn keuze te allen tijde kan veranderen, zullen de meeste mensen die keuze slechts eenmaal vastleggen – je krijgt dus maar één kans.
Het Ministerie van VWS is voortvarend van start gegaan. Helaas heeft men daarbij een campagne gekozen die te onduidelijk was. De slogan “(Niet) kiezen is ook een keuze” is geen heldere boodschap.
De Tweede Kamer heeft de Minister teruggestuurd naar de tekentafel om met een meer uitgesproken campagne te komen. Naast wat het betekent om als JA, NEE of GEEN-BEZWAAR geregistreerd te staan, is het ook van wezenlijk belang wat orgaandonatie precies inhoudt en de vele indianenverhalen voor eens en voor altijd naar het rijk der fabelen te verwijzen. De procedure rondom orgaandonatie zal door de wet in elk geval niet veranderen,maar er zijn nog altijd veel onduidelijkheden die moeten worden opgehelderd om de Nederlander in staat te stellen een weloverwogen keuze te maken, die gebaseerd is op alle voors en tegens.
Cijfers
Vrijwel meteen voor & na de goedkeuring van de wet door de Tweede en Eerste Kamer verschenen er artikelen in de media (zoals “Hausse aan nee-zeggers bij donorregister” Telegraaf 18-2-2018) dat de nieuwe donorwet averechts zou werken, omdat mensen nu ‘massaal’ NEE zouden registreren.
Het doel van ADR is niet dat iedereen donor wordt, maar dat iedereen een keuzemaakt. Een JA, NEE of ik laat de keuze aan de NABESTAANDEN: het is allemaal goed. Het gaat er bij alle keuzes om dat er helderheid is richting nabestaanden, waardoor zij niet die moeilijke keuze hoeven te maken, terwijl ze overmand zijn door emotie. Dat mensen nu al een NEE registreren, geeft juist aan dat de wet al werkt,terwijl deze nog niet eens is ingevoerd – van deze mensen is nu duidelijk wat zij na hun dood met hun organen willen. Zij zullen dit hopelijk ook met hun familie hebben besproken. De toename van NEE-registraties is logisch te verklaren. Mensen die geen donor wilden zijn, hoefden vroeger niets te doen. In 2020 moeten zij hun keuze actief aangeven in het register. De mensen die geen bezwaar hebben dat hun organen worden gedoneerd, zullen andersom nu misschien niets doen, omdat het in 2020 toch wel geregeld is, al is een duidelijke JA altijd nog beter dan een GEEN BEZWAAR.
Ook was er in genoemde media een focus op het groot aantal overstappers van JA naar NEE. Inmiddels zijn deze aantallen ongeveer gelijk met het aantal dat de tegengestelde beweging maakte (donorregister).
Ook hebben indianenverhalen verre van een negatieve impact op het en belangrijkste orgaandonatie cijfers van 2018.
‘The Making Of’ – 10 jaar campagne voor een Actief Donorregistratiesysteem
Mooie evenementen, indrukwekkende verhalen, onverwachte tegenstanders, belachelijke toevalligheden, stevige discussies op sociale media, nep-nieuws, verdriet bij wachtenden en nabestaanden, gevoelige moties bij partijcongressen, ad-hoc reacties op politieke dwalingen, schurende persberichten, euforische momenten,….: allemaal herinneringen aan een woelige en tijdrovende periode die we meteen voldaan gevoel afsluiten. Verhalen die volgens ons de moeite waard zijn om te worden gelezen. We overwegen daarom om het verhaal van tien jaar 2 Miljoen Handtekeningen in boekvorm vast te leggen. Daarin willen we graag het volledige verhaal vertellen – dat, wat Rick Nieman in ‘Haagse Lobby’ nu naliet. Zomer 2020 – het moment dat de nieuwe wet inwerking treedt – zou dan een mooi moment zijn voor de boeklancering.
Wat geweldig dat onder de Nederlandse bevolking het draagvlak VOOR een Actief DonorRegistratiesysteem (ADR) steeds groter lijkt te worden.
Online is er nog geen 50% van de benodigde 300.000 handtekeningen opgehaald. Daar komen de via de post verzonden handtekeningen nog bij.
Na controle van de kiesraad zal het definitieve aantal worden bepaald. Samengevat mag gesteld worden dat ca. 1% van de Nederlandse bevolking een referendum over dit onderwerp wenselijk vond. Een overgrote meerderheid lijkt overtuigd te zijn dat de wetswijziging op de Orgaandonatie gewoon vanaf 2020 ingevoerd dient te worden.
Wij zijn dan ook geenszins verrast dat dit het aantal handtekeningen met afstand niet is gehaald. Vanaf dag één dat GeenStijl het initiatief nam voor een referendum waren wij er van overtuigd dat de wetswijziging op de orgaandonatie ongewijzigd stand zou houden. Ook wanneer het wel tot een referendum zou komen konden wij ons niet voorstellen dat geen meerderheid VOOR zou stemmen.
Het zou alleen doodzonde zijn van het geld en de tijd die zo’n referendum kost. Geld dat beter gestoken kan worden in goede voorlichting rondom de wetswijziging en tijd die wachtenden op een orgaan niet hebben.
Na ruim 10 jaar strijden voor Actieve Donorregistratie waren wij van 2 Miljoen Handtekeningen opgelucht dat op 13 februari uiteindelijk een meerderheid Eerste Kamer zich ook had uitgesproken voor de wetswijziging. Na vele gesprekken met deskundigen in antwoorden van Pia Dijkstra op de vragen die bij de senaat leefden een weloverwogen keuze.
Wij hebben ons de afgelopen weken bewust op de achtergrond gehouden. Waarom zouden wij een referendum gaan promoten die de wetswijziging die wij zo graag willen in de waagschaal legt?
Ondanks dat wij stil waren, hebben we zeker niet stil gezeten. Achter de schermen hebben wij hard gewerkt om een ijzersterke campagneorganisatie neer te zetten – een enthousiast team dat in de startblokken stond om een succesvolle VOOR-campagne te gaan voeren.
Voor de Stichting 2 Miljoen Handtekeningen is de taak dan nu echt volbracht en wij kunnen ons na ruim 10 jaar met een gerust hart opheffen.
Echter gaat het niet om 2 Miljoen Handtekeningen, het uitblijven van een referendum is goed voor alle nabestaanden die straks geen keuze meer hoeven te maken omdat iemand dit bij leven zelf niet heeft gedaan.
Maar bovenal is dit fantastisch nieuws de patiënten op de wachtlijst voor een orgaan – nu en in de toekomst – dat kun jij ook zijn. De kans dat je ooit een orgaan nodig hebt is vele malen groter dan de kans dat je donor wordt.
Wij danken iedereen die ons in de afgelopen 10 jaar – in welke vorm dan ook – hebben gesteund in het resultaat dat nu voor ons ligt – een Actief Donorregistratiesysteem.
….. en je hoeft niet tot 2020 te wachten, je kunt ook nu al je keuze kenbaar maken in het donorregister
Iedereen moet zelf bepalen of hij of zij wel/geen donor wil zijn. Het registreren van JOUW keuze kost je slechts 2 minuten via donorregister.nl
Het aanvragen van een referendum – zoals GeenStijl nu propageert omdat het in hun ogen zo’n belangrijk onderwerp is – duurt vele maanden en kost tientallen miljoenen gemeenschapsgeld. Met andere woorden, GeenStijl wil graag dat de regering veel geld en tijd steekt in een referendum, voorlichting en campagnes van voor- en tegenstanders. Dat geld kan nuttiger besteed worden door het geven van eerlijke en transparante voorlichting omtrent de nieuwe donorwet in aanloop naar 2020 wanneer deze in werking treedt. Goede voorlichting is en blijft noodzakelijk om iedereen in staat te stellen zijn/haar EIGEN weloverwogen keuze vast te kunnen leggen
Iedereen die zich enigszins (heeft) verdiept in de nieuwe donorwet zal zien dat het willen organiseren van een referendum om een referendum het averechts effect zal hebben van wat GeenStijl voor ogen heeft. In de huidige wet MOET- wanneer jij niet hebt gekozen- jouw familie een beslissing nemen zonder dat ze weten wat jij had gewild. Artsen zijn verplicht de familie te begeleiden om dan de ‘juiste’ keuze te maken.
GeenStijl wil met een eventueel referendum deze situatie koste wat het kost in stand houden. Zij zien blijkbaar liever dat de 60% van de Nederlanders die nu geen keuze maakt hun nabestaanden opzadelt met een onmenselijke keuze op het moment dat net een van hun dierbaren is overleden.
Ondanks dat de nieuwe wet met een minimale meerderheid door de Tweede en Eerste kamer is aangenomen, is er onder de Nederlandse bevolking volgens vele peilingen in de afgelopen jaren een veel grotere meerderheid voorstander van de nieuwe wet. Zie ook peilingen EenVandaag.
Mocht het tot een referendum komen, dan zouden wij dat vanzelfsprekend doodzonde vinden. Niet voor de nieuwe wet, niet voor ons, niet voor Pia Dijkstra, maar voor al die wachtenden op de wachtlijst – nu en in de toekomst. Misschien ben jij dat zelf wel, immers de kans dat jij ooit zelf een orgaan nodig hebt, is vele malen groter dan dat jij ooit een orgaan kunt doneren
Een referendum zal de invoering van de donorwet voornamelijk vertragen, de kans dat de wet als gevolg van een referendum wordt ingetrokken achten wij nihil.
Kortom: wij zijn blij dat er weer massaal aandacht is voor orgaandonatie en de nieuwe donorwet. Maar laat een ieder die de moeite neemt om de aanvraag voor dit referendum te steunen ook even 2 minuten besteden om ZELF een keuze vast te leggen indien hij/zij dat nog niet heeft gedaan.
Op dinsdag 13 februari 2018 om 16:25 stemde de Eerste Kamer in met de nieuwe donorwet.
Na 10 jaar komt daarmee een eind aan de actieve en activistische rol van burgerplatform 2 Miljoen Handtekeningen.
Ons belangrijkste doel – dat elke Nederlander één keuze gaat maken – een Actief DonorRegistratiesysteem – is bereikt.
Eind 2007 zijn wij – een zestal burgers – gestart om actieve donorregistratie prominent op de kaart te krijgen. Ieder van ons had daarvoor zijn eigen motivatie, de een omdat hij zelf wachtende was op een nier, de ander omdat haar dochtertje een tweede kans had gekregen door een donorlever. Anderen omdat ze van nabij de problematiek en frustraties rondom orgaandonatie hadden meegemaakt of gewoon omdat men vanuit het oogpunt van solidariteit vond dat het systeem omgedraaid moest worden.
Wij zijn dan ook dolgelukkig met deze nieuwe wet, maar ook wel een beetje moe zoals u wellicht zult begrijpen. Ruim 10 jaar lang hebben wij ons – volledig vrijwillig op verschillende manieren ingezet om een opt-out systeem te verwezenlijken. Landen met zo’n systeem zoals Spanje deden het toen al veel beter en het verschil met de Nederlandse statistieken op donorgebied dat verschil is alleen maar groter geworden.
We zijn in eind 2008 van start gegaan met de petitie ‘Mag ik je handtekening?’ waarmee we ruim 48.000 handtekeningen hebben opgehaald. Het eerste burgerinitiatief dat in 2010 de agenda van de Tweede Kamer haalde.
Helaas bleek het een wassen neus. De Tweede Kamer vond dat ze er niet weer over hoefde te debatteren. Waarom dat zo was is ons nooit echt duidelijk geworden. Gezegd werd dat het onderwerp te recent behandeld was door de kamer. Gewezen werd op beantwoording van één vraag van Henk van Gerven (SP) in de Tweede Kamer. In onze ogen is dat niet serieus een onderwerp behandelen, zeker niet zo’n gevoelig onderwerp als dit. Rondom die tijd viel bovendien het laatste kabinet Balkenende waardoor wellicht andere zaken meer prioriteit kregen.
Na een korte dip zijn we doorgegaan zowel vóór, als achter de schermen. Om de aandacht vast te houden organiseerden we vele online en offline acties, zoals de Donorcatwalks en ludieke video’s. We zorgden bovenal steeds voor scherpe en pittige analyses op actuele cijfers vanuit de overheid. Begrijpelijk dat VWS en de NTS zelf altijd trots waren op de inzet van het masterplan en enkele deelsuccessen, maar de (lange termijn) cijfers lieten dat ooit zien. Wij vonden het wel belangrijk om Nederland telkens weer de ernst, urgentie en hardnekkigheid te laten zien. Achter de schermen hebben we met veel mensen, instanties en organisaties – zoals patiëntenverenigingen, medisch specialisten, ethici, ministeries en politieke partijen uit de Eerste en Tweede Kamer – gesproken om de strategie af te stemmen of ze te motiveren om ook in actie te komen.
De periode tot de stemmingen – zowel in de Tweede als in de Eerste Kamer – heeft ons twee dingen geleerd. Geduld is een schone zaak. Geef nooit op!
Wat nu?
Nu breekt er een nieuwe periode aan, een periode waarin de Nederlanders eerlijk en open ingelicht moeten worden over wat de nieuwe wet precies inhoudt, maar ook wat het nu eigenlijk betekent om je met een JA of een NEE te registreren. Er zijn nog heel veel vragen die beantwoord moeten worden voordat in 2020 de wet in werking treedt.
Zo zien wij de afgelopen weken bijvoorbeeld berichten in de media, zoals het artikel in het AD van 22 februari over ‘de massale’ NEE registraties in het donorregister. Is dit zorgwekkend? Nee, wij zijn heel juist blij dat – ondanks dat de wet nog niet eens actief is – er al meer dan 100.000 mensen een keuze hebben gemaakt en dit hebben vastgelegd in het register. Dit geeft duidelijkheid voor de nabestaanden van deze geregistreerden, tot twee weken geleden was niet duidelijk hoe zij tegenover donatie stonden.
Dat vraagt om wat meer uitleg. Onder de huidige wet maakt 60% van de Nederlanders geen keuze, veelal onwetend dat dan de familie alsnog een keuze moet maken. Om pas op een intensive care geconfronteerd te moeten worden met de donorvraag is voor alle betrokkenen onwenselijk.
In onze ogen is alles wat een positieve bijdrage levert aan onderstaande figuur nu al winst.
Bovendien leverden de laatste 8 donorweek steeds minder registraties op (procentueel veranderde er dus helemaal niets) maar waren de persberichten steeds lovend, vooral omdat van de nieuwe registraties bijna iedereen een JA registreerde. Dat klinkt positief, maar wat zegt zo’n JA-registratie over de allergrootste groep mensen, zij die geen keuze hadden gemaakt ?
Hoe pakt dit in de praktijk uit? Als er geen keuze bekend is in het systeem is het de familie die moet beslissen, voelen zij zich eigenlijk wel vrij om een keuze te maken? Of gaan zij er in zo’n geval – op het moment dat de keuze ontbreekt – vanuit dat iemand misschien geen donor wilde zijn? In ieder geval doet deze wijze van werken geen recht aan zelfbeschikking – de keuze en wens van het individu zelf.
Wanneer we nu lezen dat er weer ‘zoveel NEE registraties’ bij zijn gekomen vergroot dat alleen maar het besef dat als er nu geen keuze bekend is, het wellicht ook kan betekenen dat de geliefde wél donor zou willen zijn. De campagnes, totdat de wet in de zomer van 2020 van kracht wordt, zullen dat beeld alleen maar versterken.
Wij hopen dan ook dat nog veel meer mensen duidelijkheid scheppen door hun keuze vast te leggen en dat de pers daarover blijft schrijven.
De wet heeft volgens ons dus nu al een positief effect.
Blijft de vraag open staan wat wij nu gaan doen. Nu ons doel bereikt is hebben de mensen achter 2 Miljoen Handtekeningen besloten om te gaan genieten van het resultaat en de rust die nu over ons heen valt. We trekken de wijde wereld in en gaan ons (meer) bezig houden met onze gezinnen en reguliere werkzaamheden die in de afgelopen jaren af en toe hebben geleden onder de werkzaamheden voor 2 Miljoen en ook de nodige aandacht verdienen.
Als 2 Miljoen Handtekeningen zullen we geen actieve rol meer gaan spelen – de community en website zullen gewoon online blijven staan, maar veel minder actief worden onderhouden. Wellicht nog een enkele tweet of Facebook-post als we denken dat het helpt om de nieuwe donorwet tot een succes te maken.
Bedankt
Wij willen iedereen hartelijk bedanken voor de jarenlange steun en de hulp bij het verspreiden van de vele boodschappen die wij met jullie hebben gedeeld. Maar ook de pittige discussies op de sociale media waar we allemaal van hebben geleerd.
Een speciale dank aan:
– Pia Dijkstra voor het indienen van de initiatiefwet en haar vasthoudendheid om de nieuwe donorwet door de Tweede en Eerste kamer te loodsen
– het Ministerie van VWS en de NTS voor de samenwerking en discussies die altijd met respect werden gevoerd ookal waren we het soms totaal oneens met elkaar
– de Tweede en Eerste Kamerfracties van D66, PvdA, GroenLinks, VVD en SP voor hun steun, niet alleen tijdens het stemmen maar ook tussentijds
– alle patiëntenverenigingen – De Nierstichting, NVN, Maag Lever Darmstichting, Longfonds en Hartstichting – die in de afgelopen jaren ons hebben gesteund en waarmee we veelvuldig zijn opgetrokken om dit doel te bereiken.
– de vakgroepen van medisch specialisten, intensive care artsen, ethici en andere professionals die in de afgelopen 10 jaar op verschillende fronten een bijdrage hebben geleverd.
– de landelijke media die ons af en toe – direct of indirect – een podium hebben gegeven om ons verhaal te mogen vertellen.
– onze ambassadeurs die ons geholpen hebben bij de campagnes zoals Alexander Pechtold, Patrick Lodiers, Paul de Leeuw, Hanneke Groenteman, Femke Halsema, Jeanine Hennis-Plasschaert, Lodewijk de Waal en Henkjan Smits en vele anderen.
– daarnaast staan we vanzelfsprekend ook stil bij allen die afgelopen jaren – vaak ondanks hun ziekte – anderen hebben proberen te overtuigen, maar de nieuwe donorwet niet meer hebben kunnen vieren.
– en vele vrijwilligers die ons hebben bijgestaan bij het organiseren van events, produceren van (ludieke) filmpjes, Peter van de Wiel voor het maken van de vele cartoons.
– en last but not least ….. jullie – onze community zonder wie het allemaal nooit was gelukt. Doordat we met velen waren hebben sommige posts meer dan 100.000 mensen bereikt. Door het delen van onze posts hebben er aan keukentafels of tijdens verjaardagen vele heftige discussies plaatsgevonden over donorregistratie en het ADR in het bijzonder.
Nogmaals bedankt en het gaat jullie goed!
Menno Loos
Lex de Jong
Rianne Miggels
Olga Majeau
Juliette Bos
Pieter van Rijn
Dank aan de Eerste Kamer voor de gemaakte keuze die voor geen enkele senator makkelijk is geweest. Bedankt Pia Dijkstra voor haar initiatief en inzet. Bedankt medisch specialisten, patiëntenverenigingen, gezondheidsfondsen en vele vele vrijwilligers voor de jarenlange inzet & steun. En uiteraard iedereen die met hart en ziel heeft gestreden voor de nieuwe #donorwet #ADR.
Op een enkele Tweet of post op Facebook na stoppen we nu wel als 2MH. Tot ziens!
Morgen – 30 januari – zal in de Eerste Kamer het slotdebat over de nieuwe donorwet (Actieve Donorregistratie) plaatsvinden.
Afgelopen jaar zijn de senatoren middels drie schriftelijke vragenrondes en twee bijeenkomsten met deskundigen zo zorgvuldig mogelijk geïnformeerd over de gevolgen van de nieuwe wet.
De verhoudingen liggen verdeeld over en binnen de partijen. Het debat morgen is dan ook cruciaal voor de voor uiteindelijke stemming over deze wet die reeds in september door de Tweede Kamer werd gesteund.
De stemming zal naar alle verwachting volgende week dinsdag – 6 februari plaatsvinden.
Wij zullen vlak voor de stemming met een laatste update komen gebaseerd op het debat van morgen.
Wij wensen alle senatoren veel wijsheid toe bij dit moeilijke besluit. Vanzelfsprekend hopen wij dat men uiteindelijk zal kiezen voor een nieuw systeem.
Morgen begint de Donorweek.9 tot 15 oktober was de laatste donorweek. De achtste alweer. Tijdens de Donorweek worden zowel de verhalen van wachtende patiënten als die van nabestaanden van orgaandonoren onder de aandacht gebracht. Er volgt dan een klein, maar helaas onbeduidend oprispinkje in het donorregister: druppeltjes op een gloeiende plaat.
Met deze Donorweek voor de deur heeft de Eerste Kamer na ruim één jaar, twee schriftelijke vragenrondes en twee bijeenkomsten met deskundigen, het (slot)debat over wetswijziging naar Actieve Donorregistratie (ADR) opnieuw uitgesteld, en wel tot 30 januari 2018. Reden: er blijkt nog een schriftelijke vragenronde nodig te zijn.
Opmerkelijk. Je zou toch denken dat intussen, niet alleen afgelopen jaar maar de afgelopen tien jaar, alle vragen wel zijn gesteld en beantwoord, alle mitsen en maren de revue zijn gepasseerd, en alle voor- en nadelen van ADR tegen het licht zijn gehouden…
Telkens moet het onderwerp wijken voor ‘iets belangrijkers’. Nu is dat “drukte in de agenda aan het eind van het jaar” en “meer tijd voor de nieuwe minister om zich goed in het onderwerp te verdiepen”.
Werkelijk? De Eerste Kamer, naar verluidt in het bijzonder het CDA, houdt wachtende patiënten, die bungelen tussen hoop en vrees, dus nóg weer langer aan een heel dun lijntje.
24-10-2017 blijkt het helaas waar dat alleen het CDA, nou ja senator Martens, schriftelijke vragen heeft (bedacht) wat resulteerde in het uitstel van bijna 4 maanden.
Dit verschuiven is besluiteloos en onverantwoordelijk. Nalatig, dat ook. Een politiek spel over de ruggen van patiënten heen. Ieder voor zich en God voor ons allen. Als je het als partij nu nóg niet weet – de Donorshow was tien jaar geleden – hoe geloofwaardig ben je dan?
De geschiedenis leert dat met voorlichting alléén niets verandert aan de lange wachtlijsten of het denken over dit voor elke Nederlander belangrijke onderwerp. Ook niet na Donorweek nummer zeven.
De huidige donorwet heeft meer dan bewezen dat die niet of nauwelijks werkt.
ADR is een vorm van een ander (opt-out) registratiesysteem. Een dergelijk systeem heeft in verschillende Europese landen tot aanmerkelijk betere resultaten geleid dan het Nederlandse opt-in-systeem.
Niemand durft het te zeggen, maar laten we eerlijk zijn: het Masterplan Orgaandonatie is mislukt, Donorweek of niet.
Immers, zonder de juiste mix van de ingrediënten voorlichting, coördinatie, samenwerking, financiering, kennisdeling en opt-out-registratiesysteem werkt welk donorbeleid dan ook niet.
Laten we genoemde flankerende factoren hier, zeker na 6 jaar masterplan, nou best in orde hebben. De Donorweek is er een voorbeeld van. Maar een Donorweek binnen een niet werkend wetssysteem geeft maar druppeltjes op een gloeiende plaat. En daar hebben patiënten helemaal niets aan. Zonder het sluitstuk, een ADR-systeem, zal ook Donorweek nummer acht gedoemd zijn te mislukken.
Dus, beste Eerste Kamerleden, geen lafhartigheid. Zorg dat het ieder voor allen wordt.
De Eerste Kamer gaat nu hopelijk het slotdebat plannen voor een betere donorwet (update: staat nu gepland op 30-1-2018). Sinds de Tweede Kamer ruim een jaar geleden op 13 sep 2016 instemde, heeft de Eerste Kamer nu de antwoorden van zowel de minister van Volksgezondheid als van D66 Kamerlid Pia Dijkstra op de Tweede Schriftelijke vragenronde gekregen. Tussendoor vonden twee deskundigenbijeenkomsten plaats. Voor gedetailleerde informatie hierover, willen we verwijzen naar ons voorgaande blog.
De mensen op de wachtlijst mogen toch op zijn minst verwachten dat elke Nederlander, in plaats van de huidige 40%, een keuze maakt. Terwijl maar liefst 88% van de Nederlanders graag wil ontvangen, staat maar 24% geregistreerd met een Ja.
Deze blijvend lage registratiegraad is dan ook de reden dat het Masterplan Orgaandonatie, ondanks alle goede bedoelingen, toch onvoldoende effectief is gebleken. Waarom? Omdat de enige geadviseerde maatregel uit het Masterplan, die niet werd doorgevoerd, invoering van een actief donor registratiesysteem was. Ondanks intensivering van miljoenen kostende voorlichtingscampagnes en vele ziekenhuisinitiatieven, zoals donatiefunctionarissen, mobiele uitnameteams etc, werd in de 6-jarige looptijd van het masterplan amper vooruitgang geboekt.
Ook in 2017 is het beeld bedroevend, zie de actuele cijfers. Daarnaast is de toename van de (actieve) wachtlijst zorgwekkend en helaas nog maar het topje van de ijsberg.
Al sinds 2009 slaken wij met 2 Miljoen Handtekeningen met enige regelmaat noodkreet na noodkreet. Van de burgerpetitie tot de donor catwalks, van scherpe blogs om de minister en de Transplantatiestichting te wijzen op de eenzijdige informatie die zij verstrekten, tot het delen van succesvolle voorbeelden uit andere landen.
De meeste Europese landen zijn ons namelijk qua donatie (per miljoen inwoners) zelfs mijlen ver voorbij gestreefd, allemaal omdat wij geen zogenaamd opt-out systeem/betere donorwet in voeren of hier om onverklaarbare reden op wachten: zie ook het rapport “ Het orgaandonorregistratiesysteem in Europese landen”
Dus alstublieft Eerste Kamer, enige spoed voor de laatste goedkeuring is wenselijk!
