“Donorcampagnes gericht op 18-jarigen hebben succes”
Is dat zo? Tja,.. Wie zei dat? de Nederlandse Transplantatie Stichting (NTS) Wanneer? vaak zoals in juni 2014 Waarom? Geen idee Wat is het probleem? Mensen kiezen niet zelf Waarom is deze stelling erg? Afleidend nieuws verbergt het probleem. Waarom zijn jullie boos? Goed bedoeld maar in het huidig klimaat kan het verkeerd gebruikt worden in de evaluatie van het Masterplan Orgaandonatie en de Actieve Donorregistratie (ADR) discussie.
De meeste mensen beslissen nog steeds niet zelf of ze na overlijden wel of geen orgaandonor willen zijn. Het gevolg daarvan is, dat als er een donorvraag is, het meestal de nabestaanden zijn die een besluit moeten nemen. In heel korte tijd moeten zij op een zeer emotioneel moment een besluit nemen over hun overleden dierbare. Is dat zelfbeschikking van de overledene, een afgewogen beslissing van de nabestaanden, of gewoon teveel gevraagd?
De door de NTS uitgebrachte perspublicatie, die met deze kop door Nu.nl is gemaakt en in een andere vorm door RTL Nieuws / ANP, wekt de indruk dat mensen, dankzij alle inspanningen van het Masterplan Orgaandonatie, nu vaker zelf beslissen. Maar dit is volgens onze bevindingen twijfelachtig. Zo blijken in 2005 veel meer 18 jarigen hun keuze te hebben vastgelegd dan nu. Daarnaast is het nu trots gepresenteerde responspercentage over 2013 maar 1,7% meer dan het gemiddelde van de afgelopen 13 jaar.
Een veel logischer persbericht voor o.a. NU.nl zou zijn:
“Donorcampagnes leiden niet tot extra zelfbeschikking”
Het Masterplan Orgaandonatie, dat op vlakken goede resultaten laat zien, had ook tot doel meer mensen bewust een beslissing te laten nemen. Dat dit een belangrijk doel was blijkt wel uit de miljoenen euro’s per jaar extra tijdens de loop van het Masterplan voor campagnes en voorlichting, naast de kosten voor o.a. de ziekenhuisinitiatieven. Zie hiervoor een overheidsdocument over de kosten van campagnes en zendtijd, de op blz 75 genoemde € 1.375.469,- is voor extra acties alleen in 2012. De totale uitgaven en budgetten van het Masterplan Orgaandonatie, voor campagnes en diverse andere onderdelen van de afgelopen 5 jaar zijn niet openbaar. (NU WEL. Zie resultaten van onze WOB)
Het gebrek aan verantwoordelijkheid en solidariteit bij de meerderheid van de Nederlanders om wel zelf een donorkeuze te maken heeft grote gevolgen. Het leidt tot nare situaties, zowel voor familieleden van potentiële donoren als voor patiënten die wachten op een orgaan, zoals ook de Nederlandse Vereniging voor Intensive Care (NVIC) onlangs heeft betoogd. Zij pleit dan ook voor een systeemwijziging zodat mensen aangezet worden wel bewust een donorkeuze te maken of deze bewust over te laten aan een nabestaande.
2MH is er van overtuigd dat na ruim 5 jaar Masterplan er veel is verbeterd, zoals de betere procedures in de ziekenhuizen en ontwikkeling van nieuwe technieken. Maar omdat mensen niet zelf een beslissing vastleggen, terwijl de meeste mensen wél donor zouden willen zijn, gaat het dus maar een klein beetje beter. Nabestaanden beslissen, zonder een keuze of expliciet mandaat van de zojuist overleden geliefde, meestal tot een “Nee”. Wij begrijpen dat ze op dat onmogelijke moment in ruime meerderheid wel “Nee” moeten zeggen. Dit is immers een veilige keuze. Maar o, wat is het zonde als iemand wél donor had willen zijn voor de mensen die hopen op een tweede kans. Door het blijvend tekort aan donoren overlijden er jaarlijks 150 mensen en kunnen heel veel mensen en gezinnen maar beperkt deelnemen aan de maatschappij.
Het gaat ons er echter vooral om dat mensen zélf een keuze maken. Binnen het huidige systeem is het heel goed denkbaar dat iemand die geen donor wenst te zijn zich niet als zodanig registreert, maar zijn nabestaande uiteindelijk wel instemmen. Ook dat vinden wij onwenselijk.
De Tweede Kamer moet binnenkort het Masterplan evalueren en dan stemmen over het wetsvoorstel van D66 voor een ander beslissysteem, de Actieve Donorregistratie (ADR). Non-berichten zoals recent van de NTS zijn vast goed bedoeld maar doen geen recht aan het goede werk van de NTS. Deze berichten dienen volgens 2MH het breder belang niet. Daarom roept onze meester Lever, van het #ADRteam, de NTS op in het vervolg met meer verantwoording om te gaan me de cijfers en niet te snel iets te roepen.
Goed bedoeld maar in het huidig klimaat kan het verkeerd gebruikt worden in de evaluatie van het Masterplan Orgaandonatie en de ADR discussie !!!
Zie ook ons persbericht met gelijke strekking en de Kamervragen die n.a.v. daarvan zijn gesteld door mvr. Arib, PvdA.
ONDERSTEUNENDE CIJFERS IN TABELLEN.
responspercentage 18-jarigen
| Campagnejaar | Geboortejaar | Totaal aan-geschreven 18jr | Respons percentage |
| 2013 | 1994 | 185.584 | 37,5% |
| 2012 | 1993 | 186.750 | 36,3% |
| 2011 | 1992 | 187.300 | 32,7% |
| 2010 | 1991 | 193.554 | 34,2% |
| 2009 | 1990 | 196.015 | 32,8% |
| 2008 | 1989 | 175.636 | 32,7% |
| 2007 | 1988 | 187.852 | 34,8% |
| 2006 | 1987 | 186.538 | 38,0% |
| 2005 | 1986 | 192.877 | 40,4% |
| 2004 | 1985 | 189.971 | 39,6% |
| 2003 | 1984 | 185.814 | 35,0% |
| Bron: donorregister | Gemiddeld | 35,8% | |
Gehele bevolking: Vanaf 12 jaar is registratie mogelijk en vanaf 16 jaar zonder toestemming van de ouders. Met 18 jaar krijgen alle ingezetenen een brief van de minister veelal in samenwerking met campagne’s.
bronnen: donorregister en het CBS