Met een voor 2MH niet te volgen slot redenering van VWS. Ondertussen vallen de resultaten erg tegen.
De NTS heeft met het masterplan orgaandonatie symposium laten zien dat de alle zaken rondom orgaandonatie goed op orde zijn. Het was ook geweldig om alle professionals te zien die hier hard en kundig aan werken in het veld. Het is dan ook voor allen teleurstellend dat resultaten uitblijven. De praktijk blijkt weerbarstig en de grootste bottleneck blijft bestaan. Nabestaanden van mensen die hun keuze omtrent orgaandonatie nooit kenbaar hebben gemaakt, krijgen plotseling een moeilijke keuze voorgelegd op een uiterst gevoelig moment (60% heeft geen keuze vastgelegd). Het feit dat bovendien, desgevraagd, de meeste Nederlanders wel donor zouden willen zijn, valt op deze wijze niet in daden om te zetten.
Opening Symposium
Tijdens de opening van het Symposium (film en verhaal Bernadette Haasse) werd benadrukt dat nog steeds sprake is van een bouwproces, zij het met een goede, duurzame fundering. Maar helaas zijn de beoogde resultaten nog op geen enkele wijze zichtbaar in de actuele cijfers. Dit werd terecht als frustrerend gekwalificeerd. Maar het blijft de bedoeling om uiteindelijk een donorbouwwerk tot stand te brengen dat staat als een huis.
Inhoud plenair als diverse workshops
Tijdens het vervolg lag het accent sterk op onderlinge interactie – zowel plenair als tijdens diverse workshops – tussen de diverse aanwezige professionals over de moeilijke beslissingen die zich in de praktijk voordoen. Veel aandacht werd daarbij besteed aan het contact met de naasten, onder meer tijdens het donatiegesprek. Aan de stem van die naasten blijkt in de praktijk veel waarde te worden gehecht. Een weigering om te doneren krijgt veelal meer aandacht en gewicht dan de (niet uitgesproken) wens van de overledene om juist wel te doneren.
Ten aanzien van de optimale gebruik van het donorpotentieel bestaan mogelijk nog groeimogelijkheden buiten de Intensive Care, bijvoorbeeld bij de Spoedeisende hulp of Neurologie. Qua aantal donoren kan dit voor alle ziekenhuizen tezamen best significant zijn, waarbij de aantekening gemaakt dient te worden dat het hierbij gaat om NHB-donaties. Op dat gebied bestaan niet overal duidelijke uniforme protocollen, zodat de gang van zaken in de praktijk nogal eens verschilt. Bovendien beschikken niet alle ziekenhuizen over de technische benodigde capaciteit om in zulke gevallen een donatieprocedure in gang te zetten.
Ook werd toegelicht hoe door verbetering van de kwaliteit van de uitname van organen wordt gewerkt aan uitbreiding van het aantal bruikbare implanteerbare organen. De inzet van de zelfstandige uitname teams (ZUT) maakt daar een belangrijk deel van uit.
Meetbare gevolgen KPMG Plexus
Tijdens de middag ging KPMG Plexus in op de meetbare gevolgen van uitwerking van het Masterplan Orgaandonatie van 2008. In 2014 moet de minister VWS een beslissing nemen over het vervolg van de uitrol van de pilots. Voorafgaand daaraan vindt een grondige evaluatie plaats. De resultaten tot en met het derde kwartaal 2013 geven echter niet direct reden tot optimisme. Zo blijkt het toestemmingspercentage door nabestaanden in het derde kwartaal van 2013 juist flink te zijn gezakt (tot 26% gemiddeld). Mede in samenhang daarmee, is het aantal transplantaties in het derde kwartaal eveneens gedaald.
Afsluiting VWS
Bij de afsluiting beschreef de heer Hugo Hurts (VWS, Directie Geneesmiddelen en Medische technologie) het gedane werk. Te beginnen met de start van de implementatie van het Masterplan en waarom destijds niet was overgegaan tot een wijziging van het beslissysteem. De hoop was daarbij gevestigd op de andere drie pijlers. Hij erkende dat resultaten tot dusverre uitblijven en dat dit best teleurstellend is. Hij verwachte echter wel dat alles nu na de doorgevoerde veranderingen is uitgekristalliseerd en dat het vanaf nu wel beter zal worden. Waarop dit vertrouwen is gestoeld, bleef onduidelijk. De heer Hurts noemde nog dat hij als ambtenaar veel dossiers heeft gezien, zoals de verandering in het zorgstelsel en dat dergelijke processen ook lang duurden.
Wel beweerde de heer Hurts heel stellig dat een wijziging van beslissysteem niets zou kunnen toevoegen. Volgens hem verandert er daardoor in de praktijk voor de medische professional niets op het punt van de communicatie over de donatievraag. Terwijl – ingevolge het Masterplan – zo’n systeemwijziging nu juist als voorwaardenscheppend moet worden gezien om die communicatie te verhelderen en te vergemakkelijken. En daarmee te nabestaanden te ontlasten.
Kortom: de praktijk kan je na vaststelling van de resultaten beoordelen en daar uitspraken over doen. Helaas deed de heer Hurts dat niet. Wel was hij stellig dat een potentiële systeemwijziging niet werkt. Dat is op zijn minst bijzonder en niet gepast. Zeker omdat zo’n wijziging van beslissysteem niet tot de onderwerpen behoort die op dit Symposium aan de orde waren. In het regeerakkoord staat dat de Tweede Kamer daar over mag beslissen. Dus lijkt het 2MH ongepast daar vanuit VWS zo ongefundeerd stellige uitspraken over te doen.
Minister Ab klink heeft zich er destijds aan gecommitteerd dat in 2013 minimaal 800 transplantaties zouden moeten worden gerealiseerd. En dus hoort het ministerie VWS daarover vervolgens te rapporteren. LINK besluit. Met nog 2 maanden te gaan zijn slechts 536 postmortale transplantaties gerealiseerd in 2013. 2MH vindt dan ook dat de resultaten (minimaal 800) er inmiddels hadden moeten zijn. De heer Hurts verkiest echter om selectief de focus te leggen op de enkele lichtpuntjes. Hij was wel heel positief over het aantal registraties en de campagne en de donorweek (LINK). Hij noemde NL nog net geen wereld kampioen (LINK). Wij, 2MH, zien de positieve resultaten maar het effect op het totaal is minimaal. Bovendien zijn die beweringen ‘beside the point’.
Overigens is het wel degelijk noodzakelijk dat VWS de NTS haar werk voort laat zetten met het huidige budget. Stopzetten is rampzalig voor alle wachtenden op een donororgaan en voor de professionals die het verschil willen maken. Met invoering van het ADR kan de grootste bottleneck worden weggenomen: mensen die zelf niet kiezen en nabestaanden, vaak onwetend, met de keuze opzadelen.