onderdeel van de toelichting CDA resolutie Orgaandonatie (ADR)
| Wat doet het CDA aan orgaandonatie? | In tegenstelling tot in het verleden, ontbrak in het huidige CDA concept-verkiezingsprogramma elke verwijzing naar het onderwerp orgaandonatie. Daarom hebben 37 CDA leden en CDA Huizen gezamenlijk een resolutie ingediend voor invoering van het Actief Donor Registratiesysteem (ADR). Op 30 juni 2012 is deze resolutie met 56 % aangenomen. Daarmee is een meerderheid van het CDA overtuigd van de noodzaak tot wijziging van de donorwet. Dit resultaat betekent een doorbraak in een zich jarenlang voortslepende discussie over orgaandonatie en donorregistratie. |
| Wat was het standpunt van het CDA in het verleden over Orgaandonatie? | In het verleden heeft de CDA Tweede Kamerfractie ooit actief gepleit voor het Geen-Bezwaarsysteem, de laatste jaren echter pleit de CDA Tweede Kamerfractie voor het huidige Toestemmingssyteem. De resolutie pleit voor een tussenweg tussen het Geen-Bezwaarsyteem en het huidige Toestemmingssysteem, die tussenweg staat bekend als Actief Donor Registratie-systeem, dit is dus geen revolutionaire verandering voor het CDA. |
| Hoe werkt de huidige wet? | Ingezetenen kunnen hun bereidheid om hun organen na overlijden te doneren vastleggen in het donorregister: Ja, ik ben donor / Nee, ik wil geen donor zijn / Mijn nabestaanden beslissen / Een specifiek persoon beslist. Ontbreekt zo’n registratie, dan moeten nabestaanden, op een onmogelijk moment, de moeilijke donatievraag beantwoorden. Veelal zonder op de hoogte te zijn van de wil van overledene. |
| Wie beslist er uiteindelijk? | In beginsel beslist iedereen voor zichzelf. Maar indien de eigen wens van een overleden potentiële orgaandonor onbekend is, dan beslissen diens nabestaanden. Ook kan de donatiebeslissing bewust aan nabestaanden worden overgelaten. |
| Als ik nu niks doe wat gebeurt er dan? | Mocht u tot de kleine groep mensen gaan behoren die geschikt zijn om na overlijden organen te doneren, dan beslissen uw nabestaanden of dat al dan niet gebeurt. Zij worden dan op een onmogelijk moment met die beslissing geconfronteerd, zonder uw mening zelfs maar te kennen. |
| Hoe doen we het in Nederland t.o.v. het buitenland? | In vergelijking met de meeste andere landen kent Nederland al jarenlang zorgwekkend weinig postmortale donoren. Daar staat tegenover dat we op het punt van levende donatie tot de wereldtop behoren. |
| In België en Spanje hebben ze toch meer verkeersdoden? | Jazeker. Maar in aantallen zijn die de afgelopen jaren aanzienlijk afgenomen. Dit heeft echter geen merkbare invloed gehad op het aantal gerealiseerde donoren. En ook het next.checkt onderzoek heeft bevestigd dat de verschillende soorten mortaliteit uiteindelijk geen bepalende rol spelen. |
| Klopt het dat 60% van de Nederlanders niet is geregistreerd? | Ja, slechts ruim 40% van de volwassen Nederlandse bevolking heeft zijn wil in het donorregister kenbaar gemaakt. Niet meer dan 25% van de volwassen Nederlandse bevolking staat met Ja geregistreerd. |
| Hoeveel mensen staan op de wachtlijst? | Het aantal direct transplantabele patiënten op de wachtlijst fluctueert al langere tijd tussen de 1.300 en de 1.450. Het totale aantal mensen dat wacht op een orgaan is inmiddels opgelopen tot 3.200. De wachttijd blijkt jaarlijks voor zo’n 150 volwassenen en kinderen te lang. Zij overlijden voordat er een donororgaan beschikbaar komt. |
| Wat is er bereikt vanuit het Masterplan Orgaandonatie (2008)? | Voorlichtingscampagnes en procesverbeteringen in ziekenhuizen hebben tot nu toe weinig opgeleverd. Het aantal gerealiseerde postmortale transplantaties is met nog geen 6% gestegen (tot 670 in 2011). Het lijkt uiterst onwaarschijnlijk dat – bij ongewijzigd beleid – de door het kabinet destijds geformuleerde doelstelling van 800 postmortale transplantaties in 2013 ook daadwerkelijk zal worden gerealiseerd. |
| Wat is er al geprobeerd om meer donoren te werven? | Overwegend voorlichtingscampagnes. Deels om mensen te stimuleren om hun donatiebereidheid ook daadwerkelijk vast te leggen. En deels om een positieve houding ten opzichte van het moeilijke onderwerp orgaandonatie te bevorderen. Daarnaast ook door training van medisch personeel en bijvoorbeeld de inzet van getrainde donatiedeskundigen. Het effect van deze maatregelen blijft beperkt tot minder dan 6% extra transplantaties. |
| Is het niet beter levende donatie te stimuleren? | Er is inderdaad sprake van een groeiend tekort aan potentiële postmortale donoren (verbetering gezondheidszorg, minder verkeersongevallen). Levende donatie is dan een optie, bij gebrek aan beter. Een verbazend groot aantal Nederlanders kiest voor deze altruïstische daad. Helaas vormt levende donatie doorgaans alleen een oplossing voor nierpatiënten. De meeste andere wachtlijstpatiënten zijn afhankelijk van postmortale organen. Het is dus zaak om het postmortale donorpotentieel optimaal te benutten. |
| Wat is Actieve Donor Registratie (ADR)? | Actieve Donor Registratie (ADR) is een tussenvorm tussen een Geen-Bezwaarsysteem, zoals dat bijvoorbeeld in België geldt, en het huidige Nederlandse Toestemmingssysteem. Bij ADR worden niet-geregistreerde ingezetenen herhaaldelijk (per brief) benaderd om hun keuze kenbaar te maken. Reageert iemand uiteindelijk niet, dan vindt registratie als donor plaats. Betrokkene wordt daarvan expliciet op de hoogte gesteld. De keuze kan te allen tijde worden herzien. Uitgangspunt is dat iedereen zèlf, bij leven en welzijn, een bewuste keuze maakt (Ja, ik ben donor / Nee, ik wil geen donor zijn / Mijn nabestaanden beslissen / Een specifiek persoon beslist). |
| Wat is het verschil tussen ADR en een Geen-Bezwaarsysteem? | Bij Geen-Bezwaar is men automatisch orgaan donor, tenzij je expliciet hebt aangegeven dat niet te willen. Het ADR stimuleert ingezetenen om hun eigen wil te registreren, ongeacht of die positief of negatief uitvalt. Pas indien, na herhaald vragen, geen reactie komt, vindt Ja-registratie plaats. Betrokkene kan daar altijd nog op terugkomen. Hier is dus geenszins sprake van een automatische registratie als orgaandonor, zoals bij een Geen-Bezwaarsysteem. |
| Waarom eigent de overheid zich een rol toe bij mijn beslissing over orgaandonatie? | Bij orgaandonatie gaat het om essentiële hulpverlening aan mensen met een levensbedreigende ziekte. In dat geval mag moreel, en zelfs wettelijk, wel iets van een medemens worden gevraagd. De overheid speelt daarbij een bemiddelende rol. |
| Een ADR systeem werkt toch niet? | Het CDA beweert inderdaad op de partijwebsite dat, kort gezegd, een ander registratiesysteem niet meer donoren zou opleveren. Next.checkt (NRC-Next) beoordeelde deze bewering onlangs als ‘grotendeels onwaar’. Landen met een Geen-Bezwaarsysteem beschikken doorgaans over meer donoren dan landen met een Toestemmingssysteem. En het merendeel van de internationale vergelijkende onderzoeken ziet wel degelijk een verband tussen registratiesysteem en donoraantallen. Het ADR is een tussenvorm tussen een Geen-Bezwaarsysteem en een Toestemmingssysteem. Redelijkerwijs valt te verwachten dat het ADR wel degelijk een significante toename van het aantal postmortale transplantaties mogelijk maakt. |
| Is onomstotelijk bewezen dat ADR wel werkt? | Het ADR wordt nog in geen enkel ander land toegepast. Het soms door de minister aangevoerde bezwaar dat het ADR niet werkt is nooit bewezen. Evenmin als dat dit systeem gegarandeerd wel werkt. Het Masterplan Orgaandonatie adviseert invoering van dit systeem als randvoorwaarde voor het realiseren van een significant hoger aantal transplantaties. En uitkomsten van het merendeel van de internationale vergelijkende onderzoeken duiden erop dat dat invoering van het ADR tot betere resultaten zal leiden. |
| Is er straks sprake van staatslijken? | Onder geen beding. Onder het ADR wordt de eigen beslissing van de burger te allen tijde gerespecteerd. Bovendien behouden nabestaanden de mogelijkheid om te verhinderen dat na overlijden ook daadwerkelijk orgaandonatie plaatsvindt. |
| Ik wil alleen geven als iemand ook donor is? | Dat is in Nederland niet mogelijk, evenmin als in de meeste andere landen. Iedere medisch geschikte patiënt heeft een gelijk recht op toegang tot transplantatie. Toedeling van beschikbare postmortale organen vindt plaats door een onafhankelijke instantie (in Nederland is dit Eurotransplant) op grond van objectieve medische criteria en wachttijd. Alleen bij levende donatie is het mogelijk om zelf een ontvanger uit te kiezen voor het gedoneerde orgaan. |
| Heeft u een vraag? |